شهریارا بیر ماهنی
اوخویان: ایسلام ریضایف
آدین منیم اوز قلبیمده یاشایار
بولاق کیمی حزین حزین چاغلایار
آجی درتدن نم لی گوزلر آغلایار
دوست گوزلری آییر دوستی آرایار
خان آرازی دلی کوره قووشدو
سویین ایشدیم دردیم بیر آن سووشدو
اوزی کیمده مندن کیمسه سوروشدو
بو آیریلیق آخی نیه نه دندی
تاریخ بویو آدین دائیم یاشایار
نسیل دن نسیل لره ایزین قالار
اوره ئیم ده قلبیم ده سن شهریار
سو آیدین لیق سو پاک لیق دیر سو حاق دیر
شاعیر عومرو بیر قاینایان بولاق دیر
شاعیر قلبی درین دونیا اویماق دیر
شعیر لرین بیر دونیا دیر شهریار
سلامیمی قوی کولک لر یتیرسین
دونیا اوزو حسرت عومرون بیتیرسین
قارانقوشلار خوش مژده لر گتیرسین
شاد خبردن اوره ییمیز شادلانسین
تاریخ بویو آدین دائیم یاشایار
نسیل دن نسیل لره ایزین قالار
اوره ئیم ده قلبیم ده سن شهریار
حسرت اوچون اولن لر وار قالان یوخ
سوزوم دوزدور اوز دیلیمده یالان یوخ
بو دونیادا سنی یادا سالان چوخ
درد چکیریک دردیمیزی بیلن یوخ
تاریخ بویو آدین دائیم یاشایار
نسیل دن نسیل لره ایزین قالار
اوره ئیم ده قلبیم ده سن شهریار
=========
برگردان فارسی:
نامت در قلبم زنده است
همچو چشمه ای آرام آرام میجوشد
چشمان تر از درد تلخی میگرید
چشم دوست پی چشمی آشنا میگردد
خان آراز به کور* دیوانه پیوست
آبش را نوشیدم دردم لحظه ای آرام گرفت
کسی مانند خودش ار من سوال کرد
اخر اینهمه جدایی برای چیست
نامت در طول تاریخ زنده است
نشانت از نسلی به نسل دیگر خواهد ماند
جایت در قلب و دلم است شهریار
آب روشنی و پاکی و حق است
عمر شاعر مثل چشمه ای جوشان
قلب شاعر دنیایی عمیق
و اشعارت جهانی است
بگذار سلامم را نسیم بیاورد
بگذار دنیا خودش عمر حسرت را پایان بخشد
بگذار پرستو ها مژده های خوش بیاورند
بگذار با خبر خوش شاد شویم
نامت در طول تاریخ زنده است
نشانت از نسلی به نسل دیگر خواهد ماند
جایت در قلب و دلم است شهریار
بسیاری با حسرت مرده اند و کسی نمانده
سخنم راست است و دروغی در آن نیست
در این دنیا خیلیها بیاد تو هستند
دردمندیم و دردمان را کسی نمیداند
نامت در طول تاریخ زنده است
نشانت از نسلی به نسل دیگر خواهد ماند
جایت در قلب و دلم است شهریار
=============
کور*= نام رودی در آذربایجان است.
محمد فیضولی دان بیر غزل
اوخویان: قدیر رستموف
یار قیلمازسا منه جور و جفادان غیری
من اونا ایله مه رم مهر و وفادان غیری
ای دئین "غیره کونول وئرمه" هانی من ده کونول
سر زولفون ده اولان، بخت فارادان غیری
قیلدی مجنون کیمی چوخ لار هوس عشق ولی
دورمادی درده، من بی سر و پا دان غیری
مشک چین، زولفون ایله ایله سه دیوی نه عجب؟
نه اولور اوزو قارا قول دا*، خطا دان غیری
لبینه چشمه یه حیوان دئمه زم کیم لبینین
وار بیر جانه یارار فیضی، بقا دان غیری
هیچ کیم بیلمه دی تحقیق ایله آغزین سیرٌٍٍَُِّین
سیرٌ غیبی نه بیلیر کیمسه خدا دان غیری؟
ای فضولی بیزه تقدیر، غم ائتمیش روزی
قیلالیم** صبر، نه دیر چاره ریضا دان غیری؟
* غلام
**ائده ک
=========
برگردان فارسی:
گر چه یار غیر از جور و جفا در حق من نمیکند
من غیر از مهر و وفا در حق او نمیکنم
ای کسیکه میگویی "به کس دیگری عشق نورز" من عشقم
کجا بود
غیر از بخت سیاهی که مبتلای سر زلف اوست
خیلی ها همچو مجنون هوس عشق داشتند
ولی هیچ کدام مثل من بی سر و پا تحمل درد را نداشتند
اگر مشک چین با زولف تو جنگ کند عجیب نیست
مگر غلام سیاهرو غیر از خطا چیزی دارد؟
به لبت چشمه حیوان نمیگویم که لبت
فیضی دارد که به قیمت جان میارزد
هیچ کس با تحقیق سر دهانت را ندانست
سر غیبی را غیر خدا چه کسی میداند؟
ای فضولی تقدیر روزی ما را غم قرار داده است
باید صبر کرد غیر از رضایت چاره ای نیست.
آمان نه لیک الیندن
اوخویان: قدیر روستموف
آمان گئتدی دم الدن
قویماز منی غم الدن
گئتدیر سه قوی غم گئتسین
گئتمه سین همدم الدن
آمان تک لیک الیندن
بیداد تک لیک الیندن
باش گؤتوروب گئده ره م
بی وفا یار الیندن
قرنفلم دسته یه م
بلبلم قفسده یه م
گئدین او یارا دئیین
حسرتیندن خسته یه م
آمان تک لیک الیندن
بیداد تک لیک الیندن
باش گؤتوروب گئده ره م
بی وفا یار الیندن
==============
برگردان فارسی:
امان که دم از دست رفت
غم مرا تنها نمیگذارد
اگر غم خواست برود بگذار برود
ولی همدم را بگو بماند
امان از دست تنهایی
بیداد از دست تنهایی
از دست یار بی وفا
میخواهم بگذارم و بروم
یک دسته قرنفل هستم
بلبلی در قفس هستم
بروید و به یار بگویید
از دستش بیمار شده ام
امان از دست تنهایی
بیداد از دست تنهایی
از دست یار بی وفا
میخواهم بگذارم و بروم.
حکیم ماللا محمد فیضولی دان بیر غزل
آشییانی-مورغی-دیل زولفی-پریشانیندادیر,
قاندا اولسام, ائی پری, کؤنلوم سنین یانیندادیر
عشق دردیله خوشام, ال چک الاجیمدان, طبیب,
قیلما درمان کیم, هلاکیم زهری-درمانیندادیر
چکمه دامن ناز ائدیب اوفتاده لردن, وهم قیل,
گؤیلره آچیلماسین اللر کی, دامانیندادیر
گؤزلریم یاشین گؤروب شور, ائتمه نیفرت کیم, بو هم
اول نمکدندیر کی, لعلی-شککر افشانیندادیر
مستی-خوابی-ناز اولوب, جم ائت دیلی-صدپاره می
کیم, اونون هر پاره سی بیر نؤوکی-موژگانیندادیر
بس کی, هیجرانیندادیر خاصییتی-قطعی-حیات,
اول حیات اهلینه حیرانم کی, هیجرانیندادیر
ائی فضولی, شمع تک موطلق آچیلماز یانمادان,
تابلار کیم, سونبولوندن ریشتئیی-جانیندادیر.
================
اشیان مرغ دل در زلف پریشان تو است
ای پری هر جا که باشم قلبم کنار تو است
با درد عشق خوش هستم دست از علاجم بکش طبیب
درمانم مکن که زهر درمانت موجب هلاکم میشود
ناز کرده و دامنت را مکش از افتاده گان حذر کن
مبادا دستهای اویزان به دامانت به آسمان بلند شود
اشک چشمانم را ببین شور است نفرینم مکن، اینهم
از آن نمکی است که در لعل شکر افشانت است
مست خواب ناز شو و دل صد پاره مرا جمع کن
که هر پاره آن در یک نوک مژگانت است
از آنجا که هجران تو موجب قطع حیات است
حیران به زنده بودن آنهایی هستم که در هجران تو اند
ای فضولی چو شمع مطلقا خواهی سوخت و
باز نخواهد شد تاب سنبلی که در رشته جان تو است.
اللي ايلدن بري سن يومماميسان گؤزلريني
یازان: ریضا براهنی
اللي ايلدن بري سن يومماميسان گؤزلريني
چاتيب آفاق طبيعت اؤزونون مقصدينه
==================
برگردان فارسی: با عرض معذرت از استاد براهنی برای ترجمه نه چندان خوب
پنجاه سال بیشتر است که چشمانت را نبسته ای
سخن چشمان گریانت رابه زمین و آسمان گفته ای
زمین تا نزدیکی افتاب بالا رفته است
تو چرا آتشت را زیر خاکستر پنهان کرده ای؟
تمام آفاق طبیعت به مقصدشان رسیده اند
لاکن زائرما به معبدش نرسیده است
رنگ شفق تیره و تار شده است
پرنده ها لانه شان را پیدا کرده اند، لانه ها پر از پرنده
هستند
شیپور خونین آفتاب صبح را بیدار کرده است
ای زیباتر از سحر! چرا لبانت خاموشند
تمام آفاق طبیعت به مقصدشان رسیده اند
لاکن زائرما به معبدش نرسیده است
سنگها گریبانشان را چاک داده اند و سینه سینه گل
در آنها شکفته است
آب چون رعد تپه ها را شکافته، سیلها براه افتاده
زیبایم دقت کن، ببین در درازنای تاریخ
ملتها درهای ظلمت را به روی روشنیها باز کرده اند
تمام آفاق طبیعت به مقصدشان رسیده اند
لاکن زائرما به معبدش نرسیده است
شاهین من پرواز کن و بالهایت را به قله سبلان بزن
سایه ات را روی فله سفید کوهسار بینداز
آفاق را از این تپه به آن تپه اش سیر کن
با شعله سوزان ملت آذربایجان بسوز
تمام آفاق طبیعت به مقصدشان رسیده اند
لاکن زائرما به معبدش نرسیده است
پرچم ملتمان بدست این و آن نده
برو و سخن ملتمان را به ملتهای دیگر بفهمان
سفارشهای ملتمان را بشنو
نگذار تاریکی به این سرزمین کوچ کند، کاشانه مان را
روشن کن
تمام آفاق طبیعت به مقصدشان رسیده اند
لاکن زائرما به معبدش نرسیده است.
گوروشک شهریار ایله
یازان: علی آقا واحید
اوخویان: ابوالفتح علیف
گئچسه ییدی خوش گونوم اگر او گول عذاریله
اغیاره مینت ائتمزیدیم آه و زاریله
من اول صفا کی عاریض جاناندا گورموشم
هرگیز ده ییشمه رم اونو یوز مین باهار ایله
بیلمز ویصال قدرینی هر عاشیقم دئیه ن
تاپانمایانجا درد و غمی اینتیظاریله
معشوقه عاشیقیله تانینمیشدیر عاله مه
قیمت له نیر قاش ایله اوزوک، زر عیار ایله
جانانه اوز دیلیمله ده دئدیم، عاشیقم سه نه
ذوقوم سنین له دیر، نه ایشیم وار کینار ایله
دیوانه یم می من، یئنه زنجیره باغلانام؟
سالمیش کمنده منیزولفون، یار ایله
کویی نیگاره لایقی یوخدور هر عاشیقین
من تاپمیشام بو کعبه یه یول اعتیبار ایله
عشق اهلینی طبیعت اوزو ایمتاحان ائدیپ
مجنونو دردی هیجر ایله، منصوری دار ایله
عالم بیزیم دیارین حسرتین چکیر
بیز موهریبانلیق ائله ریک هر دیار اله
آهو باخیشلی آذربایجان گوزه للری
بیر باخ، چمنده سئیر ائله ییر قاتار ایله
واحید بو شعری تبریزه گوندر مک ایسته رم
قسمت اولسایدی، بیر گوروشک شهریار ایله
=================
برگردان فارسی:
اگر روز خوشم با ان گلعذار میگذشت
با آه و زار منت اغیار را نمیکشیدم
من آن صفایی را که در صورت جانانم دیده ام
هرگر با صد بهار عوض نمیکنم
قدر وصال یار را هر عاشقی نمیداند
مگر اینکه درد و غم انتظار را پیدا کرده باشد
معشوق با عاشقش در جهان شناخته میشود
قیمت انگشتر با نگینش بالا میرود
با زبان خودم به جانانم گفتم عاشقت هستم
با تو است که سر ذوق میایم چه کار با دیگران دارم
مگر دیوانه هستم که به زنجیرم ببندند؟
مرا زلف یار است که به کمند انداخته است
هر عاشقی لایق کوی نگار نیست
من با اعتبارم به این کعبه راه یافته ام
اهل عشق را طبیعت خودش امتحان کرده است
مجنون را با درد و منصور را با دار
دنیا حسرت دیار ما را میکشد
ما با همه مهربان هستیم
زیبارویان آذربایجان که نگاهی چو آهو دارند
بنگر که در چمن قطار قطار سیر میکنند
واحد این شعر را میخواهم به تبریز بفرستم
کاش قسمت میشد با شهریار ملاقات میکردم.
آی اوشاقلار ال اله
یازان: علیزضا نابدل (اختای ایشیق) 1344 اسفند آیی
آي اوشاقلار ال- اله!
ال- اله وئرين گئده‌ک آرزي‌گيله!
آرزي‌گيل بيزدن کوسوبلر، بيليريک،
بو زامان بيز ال- اله وئرمه‌لي‌ييک،
اونلاري قايتارماغا گئتمه‌لي‌ييک.
قوجالار ديللنسه‌لر باش وئرمه‌يين،
گئجه‌نين قيفيللارين آچين گلين!
بير گئجه آي چيخاندا بيز چيخاريق،
سئل تکين بؤلگه‌لي داغدان آخاريق،
دوشمانين ائوجييينه اود ياخاريق؛
آي اوشاقلار ال- اله!
ال- اله وئرين گئده‌ک آرزي‌گيله....!
=============
برگردان فارسی:
بچه ها دست به دست هم بدهید
دست بدست بدهید برویم خانه آرزو ها
آرزو ها از ما قهر کرده اند میدانیم
الان وقت آن است که دست به دست هم بدهیم
برای برگرداندن آنها باید برویم خانه شان
اگر پیر ها اعتراض کردند محل نگذارید
بند های شب تاریک را پاره کنید و بیایید
یک شب مهتابی باید عازم شویم
مثل سیل از کوه و دشت روانه میشویم
خانه و کاشانه دشمن را به آتش میکشیم
بچه ها دست به دست هم بدهید
دست بدست بدهید برویم خانه آرزو ها
قوربان بایرامی
یازان: صابیر
بايرام اولجاق ، شؤوكتلي لر ، شانلي لار ،
دؤولتلي لر ، پوللولار ، ميليانلي لار ،
تير بويونلار ، شيش قارينلار ، جانلي لار ،
قوربان كسير خليل الله عشقينه ،
فاغير – فوغور گزير الله عشقينه .
ايكي قونشو بير – بيرينين ميللتي ،
هر ايكي سي بير پيغمبر اوممتي ،
بيري كسير قوربان ، بيشيرير اتي ،
بايرام ائدير خليل الله عشقينه ،
او بيرسي ده باخير الله عشقينه .
بو قونشونون اوغلو گئيير ، ساللانير ،
قالستوكو تاخير قيراخماللانير ،
آتاسي دا اونا باخيب حاللانير ،
فخر ائله يير خليل الله عشقينه ،
ال جيبه سالمايير الله عشقينه .
گؤرورسنمي بيزيم حاجي پيريني ،
پايلامايير اتين اوندان بيريني ،
قونشو سورور بارماغينين كيريني ،
حاجي يئيير خليل الله عشقينه ،
ياتير ، شيشير ، كؤپور الله عشقينه .
دئديم حاجي گؤزل ايشين بيريسين ،
ديققت ائله ايره لي سين ، گئري سين ،
وئر مكتبه قويونلارين دري سين ،
علم اوخوسون خليل الله عشقينه ،
چوجوقلاري شاد ائت الله عشقينه .
دئدي بيزده دري وئرمك سيناغي ،
يوخدور ، وئرسم اوللام آرواد قيناغي
باسديريريق اوندا خمير چاناغي ،
بركت دير خليل الله عشقينه ،
ساخلاييريق ائوده الله عشقينه .
==================
برگردان فارسی:
به محض رسیدن عید (قربان) دارندگان شان و شوکت
دولتمندان و پولداران و میلیونر ها
گردن کلفتان و شکم گندگان و پرواران
به عشق خلیل الله قربانی میکنند.
فقرا هم به عشق الله گرسنه میچرخند.
دو همسایه که هموطن هستند
هر دو امت یک پیغمبرند
یکی قربانی میکند گوشتش را میپزد
به عشق خلیل الله جشن میگیرد
آن یکی به عشق خدا گرسنه است و فقط مینگرد
پسر این همسایه خوب میپوشد و ول میگردد
کراوات میزند و قر میدهد
پدرش هم او را دیده و حال میکند
به عشق خلیل الله فخر میفروشد
به عشق الله دست در جیبش نمیکند
این حاجی پیری ما را میبینی
یک دهم گوشت قربانی را هم پخش نمیکند
همسایه هم از گرسنگی انگشتش را میمکد
حاجی به عشق خلیل الله میخورد
میخوابد وکلفت میشود و نفخ میکند به عشق خلیل الله
گفتم حاجی بیا و کاری زیبا بکن
در جوانب کار دقت کن
حداقل پوست گوسفند را به مدزسه هدیه کن
بگذار بچه ها به عشق خلیل الله درس بخوانند
بگذار کودکان به عشق خدا شاد شوند
گفت ما رسم هدیه دادن پوست نداریم
اگر بدهم زنم گلایه میکند
در آن خمیر را میخوابانیم
به عشق خلیل الله خدا برکت میدهد
در خانه به عشق خدا نگهش میداریم
